|
| upadek Ceausescu |
WIEĹťA WIDOKOWA JAGODA
http://www.pardon.pl/arty...balil_ceausescu
ciekawy artykuł na o2:
Kto obalił Ceausescu
Sowieci? Własna armia? Rumuni w spontanicznej rewolucji? Jaką rolę odegrali Amerykanie? Odpowiedzi na te pytania mogłyby powiedzieć wiele także o najnowszej historii Polski.
Do zagadki upadku rumuńskiego dyktatora Nicolae Ceausescu wraca młody polski historyk Adam Burakowski. Jego fascynujący tekst na ten temat znajdziemy w najnowszym numerze dwumiesięcznika "Arcana".
Ostatnie dni Ceausescu od dawna interesują badaczy końca komunizmu w Europie Środkowej i narodzin tzw. postkomunizmu. W Rumunii ten proces przebiegał inaczej niż w innych krajach regionu. Po pierwsze dlatego, że nie doszło tu do "pokojowej transoformacji", ale do regularnej, krwawej rewolucji (a przynajmniej serii zdarzeń, które przypominały rewolucję). Po drugie - bo obalony dyktator został natychmiast zgładzony. Po trzecie - bo miejsce reżimu zajęła nie demokracja, a coś, co sami Rumuni nazwali "demokraturą". A więc rodzaj pół-autorytarnych rządów postkomunistycznej ekipy wrogów obalonego dyktatora (trwały do połowy lat 90.). Po czwarte - bo już za Ceausescu Rumunia była ewenementem wśród państw komunistycznych. Dyktator rządził twardą ręką, ale niezależnie od Moskwy, dzięki czemu miał dość wysokie notowania na Zachodzie.
Ten splot czynników powoduje, że teza o spontaniczności rumuńskiej "rewolucji" z grudnia 1989 r. od dawna wywołuje nieufność wielu badaczy i publicystów. Zresztą Burakowski cytuje sporo takich opinii, przypominając, że tego typu wątpliwości jako pierwszy wyraził tuż przed śmiercią sam Nicolae Ceausescu.
Kto go zatem obalił? Burakowski wskazuje, że rumuńska rewolucja mogła mieć cały szereg przyczyn.Były w niej elementy zarówno oddolnego buntu, jak i działań wewnątrzpartyjnej opozycji, ale też - być może - zewnętrznej inspiracji. Czyjej? Tu tropy prowadzą do Moskwy. Wedle tej hipotezy (nie ma na nią twardych dowodów, acz są przesłanki wskazujące, że może to być trafny domysł), Ceausescu musiał upaść, bo był przeszkodą we wprowadzeniu programu pierestrojki przez Michaiła Gorbaczowa w satelickich krajach ZSRR. A ponieważ nie udało się odwołać rumuńskiego dyktatora w sposób cywilizowany (tak jak to się udało w innych krajach komunistycznych), został on usunięty siłą.
Jeśli tak, to należałoby założyć, że postkomuniści dowodzeni przez Iona Iliescu, którzy przejęli władzę w Rumunii w grudniu 1989 r. byli w jakimś sensie ludźmi (lub sprzymierzeńcami) Moskwy.
Ale Burakowski nie oddaje się bez reszty takim spiskowym rozważaniom. Wskazuje, że pod koniec lat 80. aparat państwowy i partyjny w Rumunii był już przegniły od środka. I że Ceausescu de facto nie kontrolował w pełni sytuacji w kraju. Wystarczyło, że aparat zaczął sam z siebie sabotować decyzje dyktatora (Burakowski wylicza przykłady takiego sabotażu z grudnia 1989 r.) - i Ceausescu był bezbronny.
Kropkę nad "i" postawiła armia, która w kluczowych chwilach "rewolucji" odwróciła się od dyktatora, a następnie uwięziła go i zgładziła. Co ciekawe, Burakowski dowodzi, że Ceausescu sam na siebie wydał wyrok, gdy w szczycie kryzysu oddał dowództwo nad armią gen. Victorowi Stanculescu, który nie był lojalny. To ten generał przekaże władzę nad krajem postkomunistom Iona Iliescu.
Jakby było mało, cała ta historia ma swój wątek amerykański. Istnieje hipoteza, że na początku grudnia 1989 r. George Bush dał Michaiłowi Gorbaczowowi zielone światło dla działań w Rumunii. Zresztą - jak pisze Burakowski - rumuński dyktator uważał, że ostatni przywódca ZSRR to amerykański lub brytyjski agent.
Badania nad obaleniem Ceausescu rzucają światło na cały proces obalania komunizmu w Europie Środkowej. Bo na ile było to "samozwinięcie się" komunizmu, zaprogramowane przez Moskwę? A ile w tym było oddolnej, ideowej działalności antykomunistycznej? Tego nie wiemy. Choć podobne pytania padają - i to od dawna - także w Polsce.
Nie mniej ciekawym, ale rzadziej poruszanym wątkiem tej transformacji jest rola USA. Czy przekształcenie komunizmu w postkomunizm dokonało się w efekcie jakiegoś porozumienia sowiecko-amerykańskiego? Na czym miałoby ono polegać? Jaki byłby jego cel?
Po lekturze tekstu Burakowskiego takie pytania nie brzmią ekscentrycznie.
Ciekaw jestem czy kiedykolwiek dowiemy się jak naprawdę wyglądało obalanie komunizmu.
Łukasz Medeksza
W książce "Czerwone horyzonty" o Caucescu właśnie, niestety nie pamiętam autora, padła teza, że tam to przebiegło tak krwawo bo w innych krajach satelickich nie było aż takiego zamordyzmu. Nawet jak gadam z przyjaciułką, Polką z Kazachstanu, to mówi, że zsrr to było nic w porównaniu z tym jak za ryj trzymany był rumuński naród. Poza tym, z mojej wiedzy wynika, mogę się oczywiście mylić, że tam w sumie było największe bagno prz czym w żadnym z siocjalistyczntych krajów dyktator nie kuł w oczy bajecznym bogactwem narodu robotników.
Często z tego co wiem władzę Caucescu porównuje się do władzy Tito, czyli stosunkowo niezależnej.
Ja tam uważam, że to spisek wiadomych sił
jakieś 7-8 lat temu cały nr Frondy był poświęcony "upadkowi komunizmu" w europie wschodniej i roli jaką odgrywali w nim agenci KGB i ich przypudasy w poszczególnych krajach
Łukasz Medeksza
Skąd ja znam to nazwisko?
Psipadek?
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plszamanka888.keep.pl |
|
|
|
|
